Executoriaal beslag: wat is het en wat kunt u doen?

Waarom executoriaal beslag ingrijpend is

Een executoriaal beslag kan zowel voor ondernemingen als particulieren zeer ingrijpend zijn. Bij een beslaglegging worden uw bezittingen bevroren of in beslag genomen om een schuld te innen. Dit betekent bijvoorbeeld dat uw bankrekening wordt geblokkeerd of dat waardevolle eigendommen niet langer vrij beschikbaar zijn. Voor een bedrijf kan dit de bedrijfsvoering ernstig verstoren; voor een particulier kan het leiden tot financiële problemen in het dagelijks leven.

Het is belangrijk te beseffen dat een beslag niet zomaar uit de lucht komt vallen. Meestal gaat eraan vooraf dat een schuldeiser zijn recht probeert te halen, bijvoorbeeld na een verloren rechtszaak of onbetaalde rekening. Toch komt een executoriale maatregel vaak onverwacht en ongelegen. In deze blogpost leggen we uit wat executoriaal beslag is, wat het verschil tussen conservatoir en executoriaal beslag is, hoe het in zijn werk gaat en vooral: wat u kunt doen als uw bedrijf of u persoonlijk met beslaglegging te maken krijgt.

Wat is beslag?

In juridische zin betekent beslag dat bepaalde bezittingen van een schuldenaar juridisch vastgezet worden. De schuldenaar mag er dan niet meer vrij over beschikken. Beslaglegging is een middel voor schuldeisers om zekerheid te krijgen dat een openstaande vordering betaald wordt. Door beslag te leggen, voorkomt de schuldeiser dat de schuldenaar spullen verkoopt of wegsluist voordat aan de betalingsplicht is voldaan.

Beslag kan op allerlei bezittingen worden gelegd: banktegoeden, voertuigen, onroerend goed, inventaris, loon of zelfs aandelen. Welke zaken precies in beslag worden genomen, hangt af van de situatie en de hoogte van de schuld. Elke vorm van beslag heeft hetzelfde doel: ervoor zorgen dat de schuldeiser uiteindelijk zijn geld krijgt of dat de vordering anderszins wordt veiliggesteld.

Verschil conservatoir en executoriaal beslag

Er bestaan twee hoofdvormen van beslag: conservatoir beslag en executoriaal beslag. Het verschil conservatoir en executoriaal beslag zit voornamelijk in het moment en het doel van de beslaglegging. Conservatoir beslag wordt vóór een rechterlijke uitspraak gelegd, met toestemming van de rechtbank, om vermogensbestanddelen veilig te stellen. Executoriaal beslag wordt ná een rechterlijke uitspraak gelegd, op basis van een executoriale titel, om daadwerkelijk betaling of verhaal af te dwingen.

Met conservatoir beslag neemt een schuldeiser op voorhand maatregelen als hij bang is dat de schuldenaar tijdens een lopende procedure zijn geld of goederen wegmaakt. Als u sterke aanwijzingen heeft dat een partij zijn bankrekening leeghaalt of goederen verkoopt om toekomstig verhaal te frustreren, kan uw advocaat conservatoir beslag laten leggen. Hiervoor is wel toestemming van de rechter nodig. Conservatoir beslag conserveert als het ware de aanwezige vermogensbestanddelen totdat de rechter een oordeel velt.

Executoriaal beslag daarentegen vindt plaats wanneer er al een executoriale titel is, bijvoorbeeld een definitief vonnis of een notariële akte met executoriale kracht. Dit type beslag dient om het rechterlijke oordeel ten uitvoer te leggen. Simpel gezegd: als de rechter heeft bepaald dat iemand u een bedrag moet betalen en diegene doet dat niet vrijwillig, dan kunt u via een deurwaarder executoriaal beslag laten leggen op diens vermogen.

Het verschil tussen executoriaal en conservatoir beslag komt dus neer op het tijdstip en de juridische basis: conservatoir is preventief vóór de uitspraak, executoriaal is repressief na een uitspraak. Conservatoir beslag wordt meestal automatisch executoriaal beslag zodra u uw rechtszaak wint en een uitvoerbaar vonnis in handen heeft.

Welke vormen van beslag zijn er?

Er zijn diverse vormen en objecten waarop beslag gelegd kan worden. Afhankelijk van de soort vordering en situatie kiest een schuldeiser een passende methode:

Bankrekening – Bij een executoriaal beslag op een bankrekening bevriest de bank het saldo tot aan het bedrag van de vordering. De schuldenaar kan niet meer bij het geld totdat de kwestie is opgelost. Dit wordt ook wel derdenbeslag onder de bank genoemd, omdat de bank als derde partij het rekeningtegoed moet blokkeren.

Loon of uitkering – Loonbeslag is een veelgebruikte methode waarbij een deel van het salaris of de uitkering van de schuldenaar wordt afgedragen aan de schuldeiser. De werkgever ontvangt dan het bevel om maandelijks een deel van het inkomen door te betalen aan de deurwaarder. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met de beslagvrije voet (het minimumbedrag dat iemand mag behouden voor levensonderhoud).

Onroerend goed – Een schuldeiser kan beslag leggen op een huis, bedrijfsgebouw of ander onroerend goed. Dit gebeurt via inschrijving bij het Kadaster. Executoriaal beslag op onroerend goed kan uiteindelijk leiden tot een gedwongen verkoop van het pand, zodat de schuldeiser uit de opbrengst voldaan wordt.

Roerende zaken – Dit betreft fysieke spullen zoals inventaris, voorraden, auto’s of machines. De deurwaarder kan ter plaatse roerende zaken in beslag nemen. Vaak wordt er een lijst opgemaakt van de objecten en mag de schuldenaar die spullen vervolgens niet verkopen. In uiterste geval kunnen de goederen openbaar verkocht worden om de schuld te voldoen.

Aandelen of vorderingen – In zakelijke conflicten komt het voor dat er beslag wordt gelegd op aandelen van een bedrijf of op vorderingen die de schuldenaar op derden heeft. Bijvoorbeeld: als uw debiteur zelf ook nog geld te vorderen heeft van een klant, kunt u beslag laten leggen op die vordering.

Wanneer en hoe kan beslag worden gelegd?

Executoriaal beslag kan worden gelegd zodra de schuldeiser een executoriale titel heeft. Meestal is dat een rechterlijk vonnis, maar het kan ook een notariële akte of een overheidsbesluit zijn. Belangrijk is dat het vonnis doorgaans aan de schuldenaar betekend moet zijn door de deurwaarder voordat er geëxecuteerd mag worden. Ook moet het vonnis in principe definitief zijn of “uitvoerbaar bij voorraad” verklaard.

Conservatoir beslag kan in principe op elk moment tijdens of vlak vóór een procedure, maar alleen met verlof van de rechtbank. De schuldeiser moet via zijn advocaat een verzoek indienen bij de voorzieningenrechter om conservatoir beslag te mogen leggen. Daarbij moet hij overtuigen dat er gegronde vrees is dat zonder beslag de uiteindelijke uitspraak nutteloos zou kunnen worden.

In de praktijk zal een deurwaarder optreden in opdracht van de schuldeiser. Bij executoriaal beslag zal de deurwaarder eerst het executoriale vonnis officieel betekenen aan de schuldenaar, vaak met een bevel om binnen een korte termijn vrijwillig te betalen. Betaalt de schuldenaar niet, dan zal de deurwaarder overgaan tot beslaglegging.

Wat als er beslag is gelegd bij u?

Een beslag op uw bezittingen is erg vervelend, maar het is belangrijk om meteen adequaat te handelen. Enkele aandachtspunten voor schuldenaren die met beslag geconfronteerd worden:

Controleer de grondslag – Zoek uit waarom er beslag is gelegd en door wie. Heeft u een vonnis tegen u? U behoort een exploot van de deurwaarder te ontvangen waarin staat op basis waarvan beslag is gelegd.

Schakel juridische hulp in – Het is verstandig om direct een advocaat te raadplegen. Deze kan de rechtmatigheid van het beslag controleren en u adviseren over de volgende stappen. Als er onterecht beslag is gelegd, kan een advocaat via de rechtbank proberen het beslag te laten opheffen.

Maak bezwaar indien nodig – Bij executoriaal beslag is er al een uitspraak, dus tegen de schuld zelf kunt u inhoudelijk weinig doen. Wel kunt u in actie komen als de uitvoering van het vonnis onrechtmatig is. Bij conservatoir beslag kunt u in kort geding opheffing van het beslag vragen als u vindt dat het onterecht of disproportioneel is.

Overweeg betaling of regeling – Als de vordering terecht is en u kunt betalen, is dat de snelste oplossing. Kunt u niet in één keer betalen, probeer dan een betalingsregeling te treffen. Soms wil de beslaglegger het beslag gedeeltelijk opheffen als u voldoende zekerheid biedt.

Bewaar bewijs en communiceer duidelijk – Bewaar alle documenten rondom het beslag en communiceer bij voorkeur schriftelijk. Zo kunt u later aantonen wat er is gezegd of afgesproken.

Realiseer u dat bij executoriaal beslag de deurwaarder bevoegdheden heeft om uw eigendommen daadwerkelijk te gelde te maken. Wacht dus niet af, maar onderneem tijdig actie.

Specifieke situaties waarin beslag een rol speelt

Belastingdienst en overheidsvorderingen – De Belastingdienst heeft bij belastingachterstanden bijzondere bevoegdheden om zonder tussenkomst van de rechter beslag te leggen. Dit gebeurt op basis van een dwangbevel. Een executoriaal beslag van de Belastingdienst kan zeer onverwachts komen en heeft vaak hoge prioriteit, omdat de overheid in bepaalde gevallen voorrang krijgt boven andere schuldeisers.

FIOD-inval en strafrechtelijk beslag – Bij verdenking van fraude, witwassen of andere financiële delicten kan de FIOD in actie komen. Bij een FIOD-inval wordt vaak beslag gelegd op administraties, contant geld en waardevolle bezittingen van de verdachte. Dit is strafrechtelijk beslag en valt onder het strafprocesrecht.

Wederrechtelijk verkregen voordeel – Als het Openbaar Ministerie meent dat u geld of goederen heeft verkregen uit strafbare feiten, kunnen ze de rechter vragen om dit voordeel af te pakken. Vaak wordt conservatoir beslag gelegd op vermogensbestanddelen in afwachting van de ontnemingsuitspraak.  (Lees meer over deze ontnemingsprocedure in ons artikel over wederrechtelijk verkregen voordeel.)

Zakelijke geschillen – In commerciële contracten en zakelijke conflicten wordt beslag regelmatig ingezet als drukmiddel of zekerheid. Een leverancier die niet betaald krijgt kan beslag laten leggen op voorraden of bankrekeningen om betaling af te dwingen. In complexe zakelijke procedures (commercial litigation) is het tijdig leggen van beslag vaak essentieel om uw rechten veilig te stellen. Omgekeerd moeten ondernemers die worden geconfronteerd met een beslag door een wederpartij snel handelen om de continuïteit van hun bedrijfsvoering te beschermen.

Verjaring van executoriaal beslag

Een belangrijk aspect is de termijn waarbinnen een vonnis geëxecuteerd kan worden. In Nederland geldt dat de mogelijkheid om een rechterlijk vonnis uit te voeren in principe na 20 jaar verjaart. Dit betekent dat als een schuldeiser twintig jaar lang niets doet met een verkregen vonnis, hij daarna niet meer kan executeren.

Belangrijk om te beseffen is dat het enkele feit dát er executoriaal beslag is gelegd, de lopende verjaringstermijn van de vordering niet automatisch stuit. Schuldeisers doen er dus verstandig aan om tijdig actie te blijven nemen en bijvoorbeeld periodiek de verjaring te stuiten.

Voor schuldenaren kan verjaring soms in het voordeel werken: een oud vonnis dat decennialang niet is geëxecuteerd, kan op een gegeven moment niet meer ten uitvoer worden gelegd. Echter, verjaring is een complex onderwerp met veel nuances en uitzonderingen. Laat u adviseren door een juridisch expert als u denkt dat een vordering mogelijk verjaard is.

Waarom kiezen voor Petronius Advocaten?

Het leggen én het opheffen van beslag vergt snelle en doortastende actie, specialistische kennis en strategisch inzicht. Bij Petronius Advocaten hebben we uitgebreide ervaring met zowel conservatoire beslaglegging als executoriale maatregelen in uiteenlopende zaken. Onze advocaten zijn door de wol geverfd in het beslag- en executierecht en kennen het speelveld als geen ander.

Wij bieden een integrale aanpak. Dat betekent dat we niet alleen het juridische traject bewaken, maar ook oog hebben voor de praktische kant en de financiële gevolgen. In commercial litigation-zaken werken we nauw met u samen om beslagleggingen strategisch in te zetten of juist om deze met succes te betwisten. Daarnaast begrijpen we de gevoeligheid rondom invallen en strafrechtelijke onderzoeken; ons team heeft expertise in zowel civiel recht als corporate strafrecht.

Bij Petronius kunt u rekenen op helder advies en daadkrachtige bijstand. We communiceren duidelijk over de te volgen strategie, of u nu schuldeiser bent die zijn recht wil halen, of schuldenaar die zijn bedrijf wil beschermen. U krijgt van ons eerlijk zakelijk juridisch advies over uw kansen en risico’s. Onze betrokkenheid en expertise maken het verschil in spoedsituaties rondom beslag en executie.

Conclusie

Executoriaal beslag is een krachtig maar ingrijpend juridisch middel. We hebben gezien wat executoriaal beslag inhoudt en hoe het zich verhoudt tot conservatoir beslag. Ook hebben we besproken welke vormen van beslag mogelijk zijn, hoe het proces verloopt en wat uw opties zijn als u met een beslaglegging te maken krijgt. Of het nu de Belastingdienst is die beslag legt, een zakelijke wederpartij in een commercieel conflict, of een opsporingsdienst die uw bezittingen veilig stelt, u doet er goed aan om niet af te wachten maar direct in actie te komen.

Heeft u te maken met een beslaglegging, of vreest u dat dit binnenkort gaat gebeuren? Neem dan vandaag nog contact op met Petronius Advocaten. Wij kunnen snel handelen om uw belangen te beschermen, hetzij door kordaat op te treden namens de schuldeiser, hetzij door het beslag aan te vechten of een passende oplossing te vinden als u aan de kant van de schuldenaar staat. Onze expertise op het gebied van executoriaal en conservatoir beslagrecht staat tot uw beschikking.