Wat bedrijven moeten weten over sanctierecht, -wetgeving en compliance

Sanctierecht is een steeds belangrijker onderwerp binnen de zakelijke wereld, zeker sinds recente internationale gebeurtenissen hebben geleid tot striktere sancties en regels. Ondernemers, aandeelhouders en bestuurders van internationaal opererende bedrijven moeten niet alleen de impact van deze wetgeving begrijpen, maar ook weten hoe zij hun organisaties kunnen beschermen tegen het risico van non-compliance.

In dit artikel bespreken we wat sanctierecht inhoudt, welke invloed sanctiewetgeving kan hebben op bedrijven, en hoe ondernemers zich kunnen wapenen tegen de risico’s van schending. We bieden daarnaast inzicht in strafrechtelijke aspecten en laten zien hoe effectieve juridische ondersteuning kan bijdragen aan compliance.

Wat is sanctierecht?

Definitie en belang

Sanctierecht omvat maatregelen die worden ingesteld om de internationale rechtsorde te handhaven. Deze maatregelen kunnen worden opgelegd door internationale organisaties zoals de Verenigde Naties (VN) en de Europese Unie (EU), evenals door individuele staten. Het doel is vaak om een schending van het internationaal recht, mensenrechten, of andere ernstige feiten aan te pakken, zoals terrorismefinanciering.

Sancties kunnen variëren van economische beperkingen, zoals export- en importverboden, tot reisbeperkingen en het bevriezen van tegoeden. De effectiviteit en proportionaliteit van de sancties moeten in balans zijn met het gewenste doel.

Typen sanctierecht

Sanctierecht valt grofweg uiteen in drie categorieën:

• Economisch sanctierecht – Import- en exportrestricties, zoals de huidige sancties tegen Rusland op energie en technologie met dubbele toepassingen.
• Financieel sanctierecht – Bevriezing van banktegoeden, beperkingen op transacties of verbod op financiële banden met gesanctioneerde personen.
• Strafrechtelijk sanctierecht – Sancties als gevolg van corporate overtredingen, bijvoorbeeld gevangenisstraffen en boetes bij schending van sanctiewetgeving.

Door het begrijpen van deze typen sanctierecht, kunnen ondernemers effectiever inschatten hoe deze regels invloed hebben op hun handelsactiviteiten.

Toepassing van sanctiewetgeving op bedrijven

Invloed op zakelijke transacties

Sanctiewetgeving kan ingrijpende gevolgen hebben voor dagelijkse bedrijfsactiviteiten, vooral voor organisaties die internationaal opereren. Het gaat hierbij niet alleen om exportverboden naar bepaalde landen, maar ook om beperkingen op het importeren van goederen, blokkades op financiële transacties met specifieke personen of entiteiten, en zelfs verbodsbepalingen voor samenwerking met bepaalde sectoren in gesanctioneerde gebieden.

Bedrijven moeten daarom zorgvuldig nagaan of hun handelspartners, klanten of leveranciers niet op een sanctielijst staan. Dit vereist een actief en doorlopend proces van controle en monitoring.

Een recent voorbeeld hiervan is de sancties tegen Rusland. Door deze sancties mogen bedrijven geen machines, chemicaliën of technologie voor “dual-use” (producten die civiel én militair gebruikt kunnen worden) exporteren naar dat land. Het niet naleven van deze maatregelen kan leiden tot financiële boetes, juridische vervolging en reputatieschade, wat de continuïteit van een onderneming ernstig kan bedreigen.

Compliance en verplichtingen

Om aan de sanctiewetgeving te voldoen, zijn bedrijven verplicht om due diligence uit te voeren bij al hun zakelijke transacties. Dit houdt in dat zij hun processen en relaties grondig moeten screenen en documenteren. Concrete verplichtingen omvatten onder andere:

• Het controleren van klanten, leveranciers en andere zakenpartners tegen internationale sanctielijsten, zoals via tools als de **EU Sanctions Map** of andere geautomatiseerde compliance-oplossingen. Dit helpt om mogelijke overtredingen vroegtijdig te identificeren en te voorkomen.
• Het naleven van exportvergunningregels en het melden van financiële transacties die mogelijk onder sancties vallen. Hierbij gaat het ook om het bijhouden van een sluitende administratie voor audits en controles door autoriteiten.
• Het implementeren van interne compliance-programma’s, inclusief procedures, training van personeel en periodieke audits, om sanctierisico’s te minimaliseren.

Een sterk compliance-programma is onmisbaar om te voldoen aan de steeds complexere regelgeving en om zowel boetes als reputatieschade te voorkomen. Dit programma moet regelmatig worden geëvalueerd en aangepast aan veranderende wet- en regelgeving, aangezien sancties vaak plotseling kunnen worden uitgebreid of aangescherpt.

Sanctiewetgeving is een dynamisch en complex onderdeel van het zakendoen, zeker in een geglobaliseerde economie. Bedrijven die actief blijven in buitenlandse markten, moeten proactief en zorgvuldig omgaan met sanctieregels om risico’s te beperken en reputatieschade te voorkomen.

Sanctierecht in de praktijk: Waar lopen bedrijven tegenaan?

Zaken doen met gesanctioneerde landen of personen

Het risico van niet-compliance is bijzonder groot bij handel met landen die onder complexe sanctieregimes vallen zoals Rusland, Iran of Belarus. Vaak is er onduidelijkheid over de vraag of een transactie direct of indirect verboden is.

Banken en financiële instellingen

Banken spelen een belangrijke rol in het naleven en toezien op sanctiewetgeving. Ze hanteren strenge screeningsprocessen om ervoor te zorgen dat financiële systemen niet worden misbruikt. Vertraagde betalingen of geblokkeerde rekeningen kunnen echter ook legitieme zakelijke operaties verstoren.

Internationale handel

Complexe regels van verschillende sanctieregimes kunnen verwarring veroorzaken. Bij een wereldwijde levering via meerdere landen is het bijvoorbeeld mogelijk dat een bepaalde technologie slechts in een van de doorvoerende landen aan sancties is onderworpen.

Strafrechtelijke aspecten van sanctierecht

Wanneer wordt een schending strafbaar?

Schending van sanctiewetgeving is strafbaar wanneer een ondernemer of bedrijf willens en wetens handelt in strijd met de opgelegde sancties. Dit kan variëren van het uitvoeren van een verboden exporttransactie tot het onjuist rapporteren van financiële gegevens.

Gevolgen van overtredingen

De schending van sanctiewetgeving wordt in Nederland beschouwd als een economisch delict. Mogelijke gevolgen zijn onder andere:

• Hoge boetes, oplopend tot €90.000 per overtreding.
• Gevangenisstraffen tot zes jaar.
• Inbeslagname van goederen.
• Het stilleggen van zakelijke activiteiten door overheidsinstanties.
• Reputatieschade, wat toekomstige zakelijke kansen ernstig kan schaden.

Wat te doen bij een onderzoek of overtreding

Bij een onderzoek door autoriteiten is het belangrijk om direct juridische hulp in te schakelen. Een gespecialiseerde sanctierecht advocaat kan ondersteunen bij het beoordelen van de situatie en bij het verdedigen tegen mogelijke sancties.

Hoe een sanctierecht advocaat ondernemers kan ondersteunen

Specialisten op het gebied van sanctierecht vervullen een essentiële rol in het adviseren en ondersteunen van ondernemers bij het navigeren door de complexe regelgeving met betrekking tot handelsbeperkingen en sancties. Ze bieden ondersteuning op verschillende vlakken, zoals:

• Juridisch advies over handelsbeperkingen – Door ondernemers te informeren over de meest recente wet- en regelgeving, helpen advocaten risico’s in kaart te brengen en te beheren. Dit kan variëren van handelsverboden tot exportcontroles, zodat bedrijven compliant blijven in een snel veranderende juridische omgeving.
• Compliance-programma’s op maat – Het ontwikkelen van heldere, praktijkgerichte protocollen die specifiek zijn afgestemd op de behoeften van een onderneming. Dit helpt niet alleen om overtredingen en boetes te voorkomen, maar versterkt ook de interne structuren om risico’s in de toekomst beter te beheersen.
• Hulp bij sancties of rechtszaken – Bij opgelegde sancties of boetes staan advocaten klaar om ondernemers te ondersteunen, bijvoorbeeld bij het opstellen van bezwaarschriften, beroepsprocedures of verdedigingen in de rechtbank. Ze bieden strategisch advies dat bedrijven helpt hun positie te versterken.

Met een proactieve en strategische benadering kunnen ondernemers niet alleen juridische kosten beperken, maar ook de continuïteit en veiligheid van hun internationale handelsrelaties waarborgen. Zo kunnen bedrijven met vertrouwen blijven opereren in een complexe, wereldwijde markt.

Sanctierecht samengevat en hoe uw onderneming zich kan beschermen tegen de risico’s

Sanctierecht en sanctiewetgeving zijn complexe, maar essentiële juridische gebieden voor elke ondernemer met internationale ambities. Door proactief te handelen en goed geïnformeerd te zijn, kunt u risico’s aanzienlijk verkleinen en juridische sancties vermijden.

Heeft u vragen over hoe sanctierecht uw onderneming beïnvloedt? Of wilt u advies over het verbeteren van uw compliance-strategie? Neem contact op met een ervaren sanctierecht advocaat om ervoor te zorgen dat uw bedrijf volledig voldoet aan alle wettelijke vereisten en beschermd blijft tegen juridische gevolgen.